വ​ന​ത്തി​ലേ​ക്കു യാ​ത്ര​യാ​രം​ഭി​ച്ച തേ​രി​നെ പൗ​ര​ജ​ന​ങ്ങ​ൾ പി​ന്തു​ട​ർ​ന്നു​കൊ ണ്ടി​രു​ന്നു. ത​മ​സാ തീ​ര​ത്ത് ആ ​സം​ഘ​മെ​ത്തി​യ​പ്പോ​ൾ ഇ​രു​ൾ വീ​ണി​രു​ന്നു. അ​ന്ന​വി​ടെ​ത്ത​ങ്ങി ഉ​ദ​യ​ച്ഛ​വി മെ​ല്ലെ പ​ര​ക്ക​വേ, അ​ക​മ്പ​ടി ജ​ന​ത്തെ ഒ​ഴി​വാ​ക്കാ​ൻ രാ​മാ​ജ്ഞ​യാ​ൽ സാ​ര​ഥി​യാ​യ സു​മ​ന്ത്ര​ർ തേ​ര് വ​ഴി​തി​രി​ച്ച് വ​ട​ക്കു​ദി​ക്കി​ലേ​ക്ക് ഓ​ടി​ച്ച​ശേ​ഷം തി​രി​കെ വ​ന്ന് ല​ക്ഷ്യ​ത്തി​ലേ​ക്ക് പ്ര​യാ​ണം തു​ട​ർ​ന്നു. തേ​രു കാ​ണാ​ൻ ക​ഴി​യാ​തെ ജ​ന​സ​ഞ്ച​യം അ​ല​മു​റ​യി​ട്ടു കൊ​ണ്ട് തി​രി​കെ അ​യോ​ധ്യ​യി​ലേ​ക്കു മ​ട​ങ്ങി​പ്പോ​യി. കോ​സ​ല അ​തി​ർ​ത്തി​യി​ലെ​ത്തി​യ​പ്പോ​ൾ രാ​മ​ൻ അ​യോ​ധ്യാ​ഭി​മു​ഖ​മാ​യി നി​ന്ന് തൊ​ഴു​കൈ​യ്യോ​ടെ പ്രാ​ർ​ഥി​ച്ചു:

"കാ​കു​ൽ​സ്ഥ​ന്മാ​രാ​ൽ സം​രം​ക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു​പോ​രു​ന്ന അ​യോ​ധ്യാ ന​ഗ​ര​മേ, ന​മ​സ്ക്കാ​രം. അ​യോ​ധ്യ​യെ പാ​ലി​ക്കു​ന്ന ദേ​വ​ത​ക​ളേ ന​മ​സ്ക്കാ​രം. പി​താ​വി​ന്‍റെ ക​ടം വീ​ട്ടി, ഞാ​ൻ ഭ​വ​തി​യെ വീ​ണ്ടും വ​ന്നു​കാ​ണാം'.

രാ​മ​ല​ക്ഷ്മ​ണ​ന്മാ​രും സീ​ത​യും കോ​സ​ല​രാ​ജ്യം പി​ന്നി​ട്ട് അ​ഗ​സ്ത്യ മ​ഹ​ർ​ഷി​യു​ടെ ആ​ശ്ര​മ​പ്ര​ദേ​ശ​മാ​യ തെ​ക്ക​ൻ​ദി​ക്കു നോ​ക്കി സ​ഞ്ച​രി​ച്ച് വേ​ദ​സ്തു​തി, ഗോ​മ​തി എ​ന്നീ ന​ദീ​തീ​ര​ത്തു കൂ​ടി ത്രി​പ​ഥ​ഗ എ​ന്ന പേ​രു​വ​ഹി​ക്കു​ന്ന ഗം​ഗാ​തീ​ര​ത്തെ​ത്തി. ത്രി​ലോ​ക​ങ്ങ​ളെ​യും പാ​പ​മു​ക്ത​യാ​ക്കി​യ ഗം​ഗ​യു​ടെ തീ​ര​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നാ​ണ് ഈ ​സ്ഥ​ലം. തു​ട​ർ​ന്ന്, വേ​ട​രാ​ജാ​വാ​യ ഗു​ഹ​ന്‍റെ അ​ധീ​ന​ത​യി​ലു​ള്ള ശൃം​ഗ​രി​വേ​ര​പു​ര​ത്തി​ലേ​ക്ക് ആ ​സം​ഘ​മെ​ത്തി. ശ്രീ​രാ​മ​ന്‍റെ പ​ര​മ​ഭ​ക്ത​നാ​ണ് ഈ ​നൈ​ഷാ​ദ രാ​ജാ​വ്. സീ​താ​ല​ക്ഷ്മ​ണ സ​മേ​തം രാ​മ​ൻ വ​രു​ന്നു വി​വ​രം അ​നു​ച​ര​ന്മാ​രി​ൽ നി​ന്നും അ​റി​ഞ്ഞ ഗു​ഹ​ൻ അ​ത്യ​ന്തം സ​ന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടെ അ​വ​രെ സ്വീ​ക​രി​ക്കാ​നെ​ത്തി.

"പെ​ട്ടെ​ന്നെ​ടു​ത്തെ​ന്നെ​ഴു​ന്നെ​ൽ​പ്പി​ച്ചു വ​ക്ഷ​സി

തു​ഷ്ട്യാ ദൃ​ഢ​മ​ണ​ച്ചാ​ശ്ലേ​ഷ​വും ചെ​യ്തു'.

ആ​ന​ന്ദ​പാ​ര​വ​ശ്യ​ത്തോ​ടെ ത​ന്‍റെ കാ​ൽ​ക്ക​ൽ ന​മ​സ്ക​രി​ച്ച ഭ​ക്ത​നെ രാ​മ​ൻ മാ​റോ​ടു​ചേ​ർ​ത്താ​ശ്ലേ​ഷി​ച്ചു, ക​ട​ൽ ഒ​രു ന​ദി​യെ സ്വീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തു പോ​ലെ..!

"മ​ന്ദ​ഹാ​സം പൂ​ണ്ടു മാ​ധു​ര്യ​പൂ​ർ​വ​കം

മ​ന്ദേ​ത​രം കു​ശ​ല​പ്ര​ശ്ന​വും ചെ​യ്തു'.

രാ​മ​ന്‍റെ കാ​രു​ണ്യ​മോ​ലു​ന്ന ക​ടാ​ക്ഷ​വും മ​ധു​ര​മാ​യ ഭാ​ഷ​ണ​വും ഗു​ഹ​ന്‍റെ അ​ത്ഭു​താ​ദ​ര​ത്തോ​ടെ​യു​ള്ള പെ​രു​മാ​റ്റ​വും ഈ ​സ​മാ​ഗ​മ​വേ​ള​യെ തേ​ജോ​മ​യ​മാ​ക്കു​ന്നു. ക​വി ഇ​വി​ടെ ശ്ര​ദ്ധാ​പൂ​ർ​വം വാ​ക്കു​ക​ൾ പ്ര​യോ​ഗി​ച്ച് അ​നു​വാ​ച​ക​രി​ൽ ദൃ​ശ്യ​പ​ര​ത സ​മ്മാ​നി​ക്കു​ന്നു. ഗു​ഹ​നെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ച് ജീ​വി​ത​ത്തി​ൽ വേ​റെ എ​ന്താ​ണി​നി വേ​ണ്ട​ത്! ഇ​ത് ത​ന്‍റെ ഭാ​ഗ്യ​മാ​ണെ​ന്ന് ഗു​ഹ​ൻ തി​രി​ച്ച​റി​യു​ന്നു. ഭ​ക്ത​രെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ച് ഈ ​ഭാ​വം മ​ന​സി​ലാ​യെ​ങ്കി​ൽ അ​വ​രും തൃ​പ്ത​രാ​വും. ഈ ​വ​രി​ക​ൾ ആ​ത്മാ​ർ​ഥ​മാ​യി മ​ന​നം ചെ​യ്യു​ന്ന ഭ​ക്ത​ന് ഉ​ൾ​പ്പു​ള​കം അ​നു​ഭ​വ​പ്പെ​ടാ​തി​രി​ക്കി​ല്ല. ഭ​ക്ത​രെ ഈ ​ത​ല​ത്തി​ലേ​യ്ക്ക് ഉ​യ​ർ​ത്തു​ക എ​ന്ന​താ​ണ് എ​ഴു​ത്ത​ച്ഛ​ന്‍റെ​യും ഉ​ദ്ദേ​ശ്യ​മെ​ന്നു വ്യ​ക്തം.

"ധ​ന്യ​നാ​യേ​ന​ടി​യ​നി​ന്നു​കേ​വ​ലം

നി​ർ​ണ​യം

നൈ​ഷാ​ദ​ജ​ന്മ​വും പാ​വ​നം'.

കു​ശ​ല​പ്ര​ശ്ന​ത്തി​നു ശേ​ഷം രാ​മ​നോ​ട് ഗു​ഹ​ൻ പ​റ​യു​ക​യു​ക​യാ​ണ്:

"പ്ര​ഭോ, ഇ​ന്നാ​ണ് എ​ന്‍റെ ജ​ന്മം സ​ഫ​ല​മാ​യ​ത്. നി​ഷാ​ദ​നാ​യി ജ​നി​ച്ച എ​നി​ക്ക് ഇ​ങ്ങ​നെ​യൊ​രു ഭാ​ഗ്യം ല​ഭി​ച്ച​ല്ലോ'.

ഇ​വി​ടെ ശ്ര​ദ്ധി​ക്കേ​ണ്ട​ത് ഭ​ക്തി​ക്കു മു​ന്നി​ൽ യാ​തൊ​രു​വി​ധ വേ​ർ​തി​രി​വു​ക​ളു​മി​ല്ല എ​ന്ന​താ​ണ്. ജ​ന്മം, കു​ലം, വേ​ഷം ഒ​ന്നും ഭ​ക്തി​പ്ര​ഹ​ർ​ഷ​ത്തി​ന് ബാ​ധ​ക​മ​ല്ല എ​ന്ന​തി​ന്‍റെ പ്ര​ക​ടി​ത രൂ​പ​മാ​ണ് രാ​മ​ഗു​ഹ സ​മാ​മ​ഗം.

"എ​ന്‍റെ അ​ധീ​ന​ത​യി​ലു​ള്ള ഈ ​രാ​ജ്യം അ​ങ്ങ​യു​ടേ​താ​ണ്. ഒ​രു ഭ​ക്ത​ന്‍റെ അ​പേ​ക്ഷ​യെ​ക്ക​രു​തി അ​ങ്ങ് ഇ​ത് സ​ദ​യം സ്വീ​ക​രി​ക്ക​ണം. നാ​ഥ​നാ​യ എ​ന്നെ​യും രാ​ജ്യ​വും അ​ങ്ങ​യാ​ൽ പ​രി​പാ​ലി​ക്ക​പ്പെ​ട​ണം. എ​ന്‍റെ എ​ല്ലാം അ​ടി​യ​ൻ ഭ​ഗ​വാ​ന് സ​മ​ർ​പ്പി​ക്കു​ന്നു'.

ഇ​ത്ത​ര​ത്തി​ലു​ള​ള ഗു​ഹ​ന്‍റെ അ​പേ​ക്ഷ സ്‌​നേ​ഹ​പൂ​ർ​വം ഭ​ഗ​വാ​ൻ നി​ര​സി​ക്കു​ന്നു. തു​ട​ർ​ന്ന് ഗു​ഹ​നോ​ട് വ​ട​ക്ഷീ​ര​വും ഭ​സ്മ​വും കൊ​ണ്ടു​വ​രാ​ൻ ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ടു​ക​യും ഗു​ഹ​ന​ത് നി​വ​ർ​ത്തി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു. രാ​മ​ൻ അ​തു​പ​യോ​ഗി​ച്ച് ജ​ടാ​മ​കു​ട​മെ​ല്ലാം ധ​രി​ച്ച് താ​പ​സ​വേ​ഷം കൈ​ക്കൊ​ണ്ടു. ദ​ർ​ഭ, ഇ​ല എ​ന്നി​വ കൊ​ണ്ടു​ണ്ടാ​ക്കി​യ മെ​ത്ത​യി​ൽ ഉ​പ​വാ​സ​നി​ഷ്ഠ​യോ​ടെ സീ​താ​സ​മേ​തം വി​ശ്ര​മി​ച്ചു. സീ​താ​രാ​മ​ന്മാ​ർ​ക്ക് കാ​വ​ലാ​യി ദു:​ഖി​ത​നാ​യി നി​ന്ന ല​ക്ഷ്മ​ണ​നോ​ട് ഗു​ഹ​ൻ പ​റ​യു​ക​യാ​ണ്:

"രാ​ജ​കീ​യ ത​ല്പ​ത്തി​ലു​റ​ങ്ങേ​ണ്ട രാ​ജ​കു​മാ​ര​നും പ​ത്നി​യും ഈ ​വൃ​ക്ഷ​ച്ചു​വ​ട്ടി​ൽ ശ​യി​ക്കു​ന്ന​തി​ന് കാ​ര​ണം മ​ന്ഥ​ര​യും കൈ​കേ​യി​യു​മാ​ണ്. ഇ​തി​നി​ട​യാ​ക്കി​യ ര​ണ്ടു​പേ​രും ചെ​യ്ത​ത് മ​ഹാ​പാ​ത​ക​മാ​ണ്'.

ഇ​തു​കേ​ട്ട് ല​ക്ഷ്മ​ണ​ൻ മ​റു​പ​ടി പ​റ​യു​ന്നു.

രാ​മാ​ഭി​ഷേ​ക വി​ഘ്ന​ത്തി​നു ശേ​ഷം ക്ഷോ​ഭി​ത​നാ​യ ല​ക്ഷ്മ​ണ​നെ​യ​ല്ല ന​മ്മ​ളി​വി​ടെ കാ​ണു​ന്ന​ത്. വി​വേ​കി​യാ​യ ഒ​രു ത​ത്വ​ജ്ഞാ​നി​യു​ടെ രൂ​പ​ത്തി​ലാ​ണ്. "ദുഃ​ഖ​വും വി​ഷാ​ദ​വു​മെ​ല്ലാം വെ​റു​തെ​യാ​ണ്. ന​മ്മു​ടെ ഈ ​ദേ​ഹം പു​ണ്യ​പാ​പ​ത്താ​ൽ കൈ​വ​ന്ന​താ​ണ്. അ​തു ക​ഴി​യു​മ്പോ​ൾ ശ​രീ​രം ജ​ഡ​മാ​കു​മെ​ന്ന അ​റി​വോ​ടെ എ​ല്ലാം അ​നു​ഭ​വി​ക്കു​ക. ഇ​രു​ളും വെ​ളി​ച്ച​വും മാ​റി മാ​റി വ​രു​ന്ന​തു​പോ​ലെ ദുഃ​ഖാ​ന​ന്ത​രം സു​ഖം, സു​ഖാ​ന​ന്ത​രം ദുഃ​ഖം എ​ന്നി​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് അ​തി​ന്‍റെ ഗ​തി. ദേ​വാ​സു​ര​ന്മാ​ർ​ക്കു പോ​ലും തോ​ൽ​വി​യും ജ​യ​വും ഉ​ണ്ടാ​കു​ന്നു'- ഇ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് ല​ക്ഷ്മ​ണ​ൻ ഗു​ഹ​നെ സാ​ന്ത്വ​നി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത്.

ഇ​ങ്ങ​നെ​യൊ​ക്കെ സം​സാ​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കെ ഉ​ദ​യ​മാ​യി. നി​ത്യ​ക​ർ​മാ​നു​ഷ്ഠാ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കു ശേ​ഷം ഗം​ഗാ​ന​ദി ക​ട​ന്ന് അ​ക്ക​രെ പോ​കു​ന്ന​തി​ന് തോ​ണി​യൊ​രു​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന ശ്രീ​രാ​മാ​നു​ജ്ഞ​യാ​ൽ ഗു​ഹ​ൻ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന തോ​ണി​യി​ൽ രാ​മ​ൻ സീ​താ​ദേ​വി​യോ​ടൊ​പ്പം ക​യ​റി. ഗു​ഹ​ന്‍റെ ആ​ഗ്ര​ഹ​പ്ര​കാ​രം തോ​ണി തു​ഴ​യാ​ൻ അ​നു​വാ​ദ​വും ന​ൽ​കി. ആ​യു​ധ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാ​മെ​ടു​ത്ത് ല​ക്ഷ്മ​ണ​നും തോ​ണി​യി​ൽ ക​യ​റി.

ഇ​വി​ടെ രാ​മ​ൻ സീ​ത​യെ ആ​ദ്യം തോ​ണി​യി​ൽ ക​യ​റ്റി. അ​തി​നു​ശേ​ഷം ഗു​ഹ​ന്‍റെ കൈ​പി​ടി​ച്ച് രാ​മ​നും ക​യ​റു​ന്നു. പി​ന്നീ​ടാ​ണ് ല​ക്ഷ്മ​ണ​ൻ ക​യ​റു​ന്ന​ത്. വ​ന​വാ​സ കാ​ല​ത്ത് സീ​ത​യ്ക്ക് കൂ​ടു​ത​ൽ ശ്ര​ദ്ധ ന​ൽ​കേ​ണ്ട​തി​ന്‍റെ ആ​വ​ശ്യ​ക​ത ല​ക്ഷ്മ​ണ​ന് തി​രി​ച്ച​റി​യാ​നെ​ന്ന പോ​ലെ. ഗു​ഹ​ൻ ന​ദി​യി​ലൂ​ടെ തോ​ണി മു​ന്നോ​ട്ടു ന​യി​ച്ചു. സീ​ത ഗം​ഗാ​ദേ​വി​യെ വ​ണ​ങ്ങി പ്രാ​ർ​ഥി​ച്ചു.

തോ​ണി അ​ക്ക​രെ​യെ​ത്തി മൂ​ന്നു​പേ​രും ഇ​റ​ങ്ങി​യ​പ്പോ​ൾ ഗു​ഹ​നും അ​വ​രോ​ടൊ​പ്പം വ​ര​ണ​മെ​ന്ന് വാ​ശി പി​ടി​ച്ചു​വെ​ങ്കി​ലും സ​ത്യ​വി​രോ​ധം ചെ​യ്യാ​നാ​വി​ല്ല എ​ന്നു പ​റ​ഞ്ഞ് അ​നു​ന​യി​പ്പി​ച്ച് അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ തി​രി​ച്ച​യ​ച്ചു. ഇ​വി​ടെ​യും ന​മ്മ​ൾ കാ​ണു​ന്ന​ത് വേ​ർ​പാ​ടാ​ണ്. എ​ത്ര ദൃ​ഢ​മാ​യ ബ​ന്ധ​മാ​ണെ​ങ്കി​ലും വേ​ർ​പാ​ടു​ക​ൾ അ​വ​ശ്യ​മാ​യി വ​രു​മെ​ന്ന തി​രി​ച്ച​റി​വി​ലേ​ക്കാ​ണ് ഗു​ഹ​വൃ​ത്താ​ന്ത​ത്തി​ലൂ​ടെ യാ​ത്ര ചെ​യ്യു​മ്പോ​ൾ ന​മ്മ​ൾ തി​രി​ച്ച​റി​യേ​ണ്ട​ത്.

( തു​ട​രും )