ആ​ന്‍റ​ണി ഷെ​ലി​ൻ

ന​മ്മു​ടെ പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്ര മോദിക്ക് ഇ​ന്ന്- സെപ്റ്റംബര്‍ 17ന്- 75 വയസ് തികയുകയാണ്. 1950 സെപ്റ്റംബറില്‍ വടക്കന്‍ ഗുജറാത്തിലെ മെഹ്‌സാന ജില്ലയിലെ ഒരു ചെറു​പട്ടണമായ വ​ഡ നഗറില്‍ ജനിച്ച നരേന്ദ്ര ദാമോദര്‍ദാസ് മോദി രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്‍റെ വര്‍ത്തമാനകാല രാഷ്‌​ട്രീയത്തിലെ പകരം വ​യ്ക്കാനില്ലാത്ത നേതാവാണ്.

2001 മുതല്‍ 2014 വരെ തുടര്‍ച്ചയായി മൂന്നു തവണ ഗുജറാത്തിന്‍റെ മുഖ്യമന്ത്രിയായി സേവമനുഷ്ഠിച്ച അ​ദ്ദേ​ഹം ഇതു മൂന്നാം തവണയാണ് പ്രധാനമന്ത്രിയു​മായത്. ആ ​പ​ദ​വി​യില്‍ അദ്ദേഹത്തിന്‍റെ കാലാവധി 11 വര്‍ഷവും 111 ദിവസവും (ഏകദേശം 4,140 ദിവസം) പിന്നിട്ടിരിക്കുന്നു. രാ​ജ്യ​ചരിത്രത്തിലെ രണ്ടാമത്തെ ഏറ്റവും ദൈര്‍ഘ്യമേറിയ കാലാവധി കൂടിയാണിത്. ജവഹര്‍ലാല്‍ നെഹ്‌റു 16 വര്‍ഷവും 286 ദിവസവും ഇന്ത്യയുടെ പ്രധാനമന്ത്രി സ്ഥാനം വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്.

11 വര്‍ഷത്തിനിടെ മോദി ഇന്ത്യന്‍ രാഷ്‌​ട്രീയത്തെയും ഭരണത്തെയും പുനര്‍നിര്‍മിച്ചു. ബിജെപിയെ നിര്‍ണായക ശക്തിയാക്കി മാറ്റുകയും ചെയ്തു. ചൈ​നീ​സ് ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി​യെ​യും മ​റി​ക​ട​ന്ന് ലോ​ക​ത്ത് ഏ​റ്റ​വും കൂ​ടു​ത​ൽ അം​ഗ​ങ്ങ​ളു​ള്ള പാ​ർ​ട്ടി ബി​ജെ​പി​യാ​ണി​പ്പോ​ൾ. സഖ്യ​ക​ക്ഷി സര്‍ക്കാരുകള്‍ അടിച്ചേല്‍പ്പിക്കുന്ന മുരടിപ്പില്‍ നിന്നു രാജ്യത്തെ മുക്തമാക്കി. സാമ്പത്തിക വളര്‍ച്ച, സാമൂഹ്യ ക്ഷേമം, അടിസ്ഥാനസൗകര്യ വികസനം, സ്വ​യം​പ​ര്യാ​പ്ത​ത എന്നിവയില്‍ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു. മോദിയെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നവര്‍ അദ്ദേഹത്തെ കൂടുതല്‍ ആത്മവിശ്വാസമുള്ള ഇന്ത്യയുടെ ശില്‍പ്പിയായി കാണുന്നു.

എന്നാല്‍ എതിരാളികള്‍ അദ്ദേഹത്തിന്‍റെ ഭരണകാലത്തിനു മറ്റു പല വ്യാഖ്യാനങ്ങളും നല്‍കുന്നു​ണ്ട്. പക്ഷേ, ഇരുപക്ഷവും ഒരു കാര്യം സമ്മതിക്കും. അത് മോദി ഇന്ത്യയെ കഴിഞ്ഞ 11 വര്‍ഷം കൊണ്ടു മാറ്റിമറിച്ചു എന്നതാണ്. 2014ല്‍ മോദി പ്രധാനമന്ത്രിയായി അധികാരമേറ്റപ്പോള്‍ ഇന്ത്യ ലോകത്തിലെ 10ാമത്തെ വലിയ സമ്പദ് വ്യ​വസ്ഥയായിരുന്നു. എന്നാല്‍ ഇന്ന് 4ാം സ്ഥാനത്താണ്. 2030 ആകുമ്പോഴേക്കും ഇന്ത്യ 3ാം സ്ഥാനത്തേക്ക് ഉയരുമെന്നും ആ​ഗോ​ള പ്രവചനങ്ങള്‍ സൂചിപ്പിക്കുന്നു.

തിരിച്ചടികളില്‍ നിന്ന് തിരിച്ചുവരവ്

തിരിച്ചടികളില്‍ നിന്ന് തിരിച്ചുവരാനുള്ള മോദിയുടെ കഴിവ് അദ്ദേഹത്തിന്‍റെ രാഷ്‌​ട്രീയ ജീവിതത്തിലെ ഒരു മുഖ​മുദ്രയാണ്. 2002ൽ ​ഗു​ജ​റാ​ത്തി​ലെ ഗോ​ധ്ര സ്റ്റേ​ഷ​നി​ൽ ട്രെ​യ്‌​നി​ലു​ണ്ടാ​യ രാ​മ​ഭ​ക്ത​രു​ടെ കൂ​ട്ട​ക്കൊ​ല​യും, തി​രി​ച്ച​ടി​യാ​യി ന​ട​ന്ന ഭീ​ക​ര​മാ​യ മു​സ്‌​ലിം വി​രു​ദ്ധ കലാപത്തിനും​ ശേഷം അദ്ദേഹത്തിന്‍റെ രാഷ്‌​ട്രീയ ഭാവി അവസാനിച്ചുവെന്നു ത​ന്നെ പലരും കരുതിയിരുന്നു. എന്നാല്‍ ത​ന്‍റെ "ഗുജറാത്ത് മോഡല്‍' വികസനത്തെ ഉയര്‍ത്തിപ്പിടിച്ച് സ്വയം റീബ്രാന്‍ഡ് ചെയ്യുക മാത്രമല്ല, ദേശീയതലത്തില്‍ ഒരു വ്യക്തിത്വമായി ഉയര്‍ന്നുവരാനും അദ്ദേഹത്തിന് കഴിഞ്ഞു. സ്വ​ന്തം പാ​ർ​ട്ടി​യി​ൽ നി​ന്ന് അ​ട​ക്ക​മു​ള്ള രാഷ്‌​ട്രീയ പകപോക്കലുകള്‍ ഉള്‍പ്പെടെ നിരവധി വെല്ലുവിളികള്‍ നേരിടേണ്ടി വന്നിട്ടു പോലും 2014ല്‍ ​പ്രധാനമന്ത്രിയായി മോദിയെ ജനം വ​ൻ ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​ത്തി​ൽ അധികാരത്തിലേറ്റി.

ഗുജറാത്ത് മോഡല്‍

മോദിയുടെ ദേശീയ നേതൃത്വത്തിലേക്കുള്ള ഉയര്‍ച്ച അദ്ദേഹത്തിന്‍റെ ഗുജറാത്തിലെ ഭരണകാലത്തിന്‍റെ അടിത്തറയിലാണ് നിര്‍മിച്ചത്. മോദി മുഖ്യമന്ത്രിയായ കാലത്ത് "ഗുജറാത്ത് മോഡല്‍' എന്ന പേരില്‍ നിരവധി പരിഷ്‌കാരങ്ങളാണു നടപ്പിലാക്കിയത്. അടിസ്ഥാന സൗകര്യ വികസനം, നിക്ഷേപക സൗഹൃദ നയങ്ങള്‍, കാര്യക്ഷമമായ ഭരണം എന്നിവയില്‍ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചതായിരുന്നു ഗുജറാത്ത് മോഡല്‍. ഈയൊരു സമീപനം മോദിയുടെ ദേശീയ അജൻ​ഡ​യുടെ രൂപരേഖയായി മാറുകയും ചെയ്തു. മോദിയുടെ ഗുജറാത്ത് ഭരണകാലയളവിലെ പ്രധാനപ്പെട്ട പദ്ധതിയായിരുന്നു സുജലം സുഫലാം യോജന. ജലക്ഷാമം നേരിടുന്ന സംസ്ഥാനത്തെ മിച്ച ജലമുള്ള സംസ്ഥാനമാക്കി മാറ്റിയ ജല മാനെജ്‌മെന്‍റ് പദ്ധതിയാണ് സുജലം സുഫലാം യോജന.

2024 ആകുമ്പോഴേക്കും രാജ്യത്തെ എല്ലാ ഗ്രാമീണ വീടുകളിലും പൈപ്പ് വാട്ടര്‍ കണക്ഷന്‍ നല്‍കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ രൂപം കൊടുത്ത ദേശീയ ജല്‍ ജീവന്‍ മിഷന് അടിത്തറ പാകിയത് സുജലം സുഫലാം യോജന പദ്ധതിയാണ്. അതുപോലെ ഗുജറാത്തിലെ 18000 ഗ്രാമങ്ങളിലും 24 മണിക്കൂര്‍ വൈദ്യുതി എത്തിച്ച ജ്യോതിഗ്രാം യോജന എന്ന പദ്ധതിയാണ് ദേശീയ സൗഭാഗ്യ പദ്ധതിക്കു തുടക്കമിടാന്‍ കാരണമായത്. ഗാര്‍ഹിക വൈദ്യുതീകരണം ലക്ഷ്യമിടുന്ന പദ്ധതിയാണ് ദേശീയ സൗഭാഗ്യ.

2014ല്‍ ഇന്ത്യയെ ഒരു ആഗോള ഉത്പാദന കേന്ദ്രമാക്കി മാറ്റുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ ആരംഭിച്ച പദ്ധതിയാണ് "മെയ്ക്ക് ഇന്‍ ഇന്ത്യ'. പദ്ധതിക്ക് സമ്മിശ്ര ഫലങ്ങളാണ് ഉണ്ടായതെങ്കിലും അത് നേരിട്ടുള്ള വിദേശ നിക്ഷേപം (എഫ്ഡിഐ) വര്‍ധിപ്പിക്കുന്നതിനു കാരണമായി.

2017ല്‍ ചരക്കു സേവന നികുതി (ജിഎസ്ടി) നടപ്പിലാക്കിയത് പ്രധാനപ്പെട്ട സാമ്പത്തിക പരിഷ്‌കാരങ്ങളില്‍ ഒന്നാണ്. "ഒരു രാഷ്‌​ട്രം, ഒരു നികുതി' സമ്പ്രദായം ഇന്ത്യയുടെ സങ്കീര്‍ണമായ നികുതി ഘടനയെ ഏ​റെ ലളിതമാക്കിയിട്ടുണ്ട്. അ​ടു​ത്തി​ടെ അ​തി​ന്‍റെ സ്ലാ​ബു​ക​ൾ ര​ണ്ടാ​യി ചു​രു​ക്കി. എന്നിരുന്നാലും ജി​എ​സ്ടി നടത്തിപ്പില്‍ വെല്ലുവിളികള്‍ ഒരുപാട് നേരിടുന്നുണ്ട്.

കഴിഞ്ഞ വര്‍ഷം 74ാം ജന്മദിനം ആഘോഷിച്ചപ്പോള്‍ പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്ര മോദി ഡിജിറ്റല്‍ പരിവര്‍ത്തനത്തിനും സാങ്കേതിക പുരോഗതിക്കും ഉത്പാദനവും സ്വാശ്രയത്വവും വര്‍ധിപ്പിക്കുന്നതിനുമാണ് പ്രാധാന്യം നല്‍കിയത്. കൊവിഡ് 19 മഹാമാരി ഉയര്‍ത്തിയ സാമ്പത്തിക വെല്ലുവിളികളെ നേരിടുന്നതിനായി 2020ല്‍ മോദി ആത്മനിര്‍ഭര്‍ ഭാരത് (സ്വയം പര്യാപ്ത ഇന്ത്യ) ക്യാംപെയ്‌നു തുടക്കമിട്ടു. അ​തി​പ്പോ​ൾ ബ​ഹി​രാ​കാ​ശ പ​ദ്ധ​തി​ക​ളി​ലും സൈ​നി​ക പ​ദ്ധ​തി​ക​ളി​ലും ആ​യു​ധ നി​ർ​മാ​ണ​ങ്ങ​ളി​ലും സെ​മി ക​ണ്ട​ക്റ്റ​ർ നി​ർ​മാ​ണ​ത്തി​ലും പോ​ലും ഫ​ലം ക​ണ്ടു തു​ട​ങ്ങി​യി​ട്ടു​ണ്ട്.

നേ​താ​ക്ക​ളു​ടെ നേ​താ​വ്

ന​രേ​ന്ദ്ര മോ​ദി ബി​ജെ​പി​യു​ടെ പ​ല ജ​ന​റ​ൽ സെ​ക്ര​ട്ട​റി​മാ​രി​ൽ ഒ​രാ​ളാ​യി​രു​ന്നു. എ​ന്നാ​ൽ, അ​ദ്ദേ​ഹം പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യാ​യ​തി​നു ശേ​ഷം അ​ഞ്ചു മു​ൻ ബി​ജെ​പി ദേ​ശീ​യ പ്ര​സി​ഡ​ന്‍റു​മാ​ർ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു കീ​ഴി​ൽ അ​ച്ച​ട​ക്ക​ത്തോ​ടെ, വി​ശ്വാ​സ്യ​ത​യോ​ടെ, കാ​ര്യ​ക്ഷ​മ​ത​യോ​ടെ, വി​ധേ​യ​ത്വ​ത്തോ​ടെ സു​പ്ര​ധാ​ന വ​കു​പ്പു​ക​ൾ കൈ​കാ​ര്യം ചെ​യ്തു എ​ന്ന​തു സ​വി​ശേ​ഷ​മാ​യ കാ​ര്യ​മാ​ണ്.

എം. ​വെ​ങ്ക​യ്യ നാ​യി​ഡു, നി​തി​ൻ ഗ​ഡ്ക​രി, രാ​ജ്‌​നാ​ഥ് സി​ങ്, അ​മി​ത് ഷാ, ​ജെ.​പി. ന​ഡ്ഡ എ​ന്നി​വ​ർ പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ പ്രോ​ട്ടോ​കോ​ൾ പ്ര​കാ​രം മോ​ദി​യു​ടെ​യും മേ​ലേ​യാ​ണ്. പ​ക്ഷേ ഇ​വ​രെ​ല്ലാം മോ​ദി​യു​ടെ ക്യാ​ബി​ന​റ്റി​ൽ മ​ന്ത്രി​മാ​രാ​യി. രാ​ജ്യ​ത്തു മ​റ്റൊ​രു പാ​ർ​ട്ടി​യി​ലും കാ​ണാ​ത്ത പ്ര​ത്യേ​ക​ത​യാ​ണി​ത്. വെ​ങ്ക​യ്യ നാ​യി​ഡു പി​ന്നീ​ട് ഉ​പ​രാ​ഷ്‌​ട്ര​പ​തി​യു​മാ​യി. മോ​ദി​യേ​ക്കാ​ൾ പാ​ർ​ട്ടി​യി​ൽ മേ​ലേ​ത​ല​ത്തി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന സു​ഷ​മ സ്വ​രാ​ജും അ​രു​ൺ ജെ​യ്‌​റ്റ്ലി​യും അ​ട​ക്ക​മു​ള്ള​വ​ർ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു കീ​ഴി​ൽ മ​ന്ത്രി​മാ​രാ​യി പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ച്ചു. ആ​ർ​ക്കും പ​ര​സ്പ​രം ഈ​ഗോ​യോ ഈ​ർ​ഷ്യ​യോ താ​ൻ​പോ​രി​മാ ഭാ​വ​മോ ഉ​ണ്ടാ​കാ​തെ മോ​ദി അ​വ​രെ ഒ​പ്പം നി​ർ​ത്തി. ഇ​തേ​വ​രെ മോ​ദി സ​ർ​ക്കാ​രി​ലെ ഒ​രു മ​ന്ത്രി പോ​ലും അ​ഴി​മ​തി ആ​രോ​പ​ണ​ത്തി​ൽ കു​ടു​ങ്ങി​യി​ട്ടി​ല്ല എ​ന്ന​തും എ​ടു​ത്തു​പ​റ​യേ​ണ്ട കാ​ര്യ​മാ​ണ്.