അജയൻ
വേനൽച്ചൂടിൽ ഉരുകുകയാണ് കേരളം. അതിനൊപ്പം മനുഷ്യ - വന്യമൃഗ സംഘർഷം മൂലം ദുരന്തങ്ങൾ ക്രമാതീതമായി വർധിക്കുകയും ചെയ്തതോടെ പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷണത്തിന്‍റെ ആവശ്യകത പ്രകടമായിരിക്കുകയാണ്. മേഖലയിലെ തീവ്രമായ കാലാവസ്ഥാ ക്രമവും കാലാവസ്ഥാ മാറ്റവുമെല്ലാം അടിയന്തര നടപടികൾ സ്വീകരിക്കേണ്ടതിന്‍റെ ആവശ്യകതയ്ക്ക് അടിവരയിടുന്നുണ്ടെന്ന് കാലാവസ്ഥാ ഗവേഷകർ ഏകകണ്ഠമായി പറയുന്നു.
വനങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കുന്നതിനും വയനാട് പോലുള്ള പ്രദേശങ്ങളിലെ സുപ്രധാന ജലസ്രോതസുകൾ പുനഃസ്ഥാപിക്കുന്നതിനും സംസ്ഥാനങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള ഏകോപനത്തിന്‍റെ അനിവാര്യത വ്യക്തമാക്കിക്കൊണ്ടുള്ള മെട്രൊ വാർത്തയിലെ റിപ്പോർട്ടുകൾക്ക് ശാസ്ത്രജ്ഞരുടെയും പരിസ്ഥിതി പ്രവർത്തകരുടെയും ഇടയിൽ വ്യാപകമായ പിന്തുണ ലഭിച്ചിരുന്നു.
ദീർഘകാലാടിസ്ഥാനത്തിലുള്ള സംരക്ഷണ തന്ത്രങ്ങൾ വികസിപ്പിക്കുന്നതിന്‍റെ ഭാഗമായി വനംവകുപ്പ് അടുത്തിടെ ഒരു ആലോചനാ യോഗം നടത്തിയിരുന്നു. മെട്രൊ വാർത്ത റിപ്പോർട്ടിൽ വ്യക്തമാക്കിയിരുന്നതു പോലെ, സംസ്ഥാന സർക്കാരുകൾ തമ്മിൽ ഏകോപിച്ചു കൊണ്ടുള്ള പ്രവർത്തനങ്ങൾ നിർണായകമാണ്. വയനാട്ടിലെ നദികളും കാവേരിയും തമ്മിലുള്ള അഭേദ്യമായ ബന്ധം ഇതിനൊരുദാഹരണമാണ്. കാവേരി നദിയിലേക്ക് ജലം എത്തിക്കുന്ന പ്രാഥമിക സ്രോതസുകൾ വയനാട്ടിൽനിന്നൊഴുകുന്ന നദികളാണ്. കർണാടകയിലെയും തമിഴ്നാട്ടിലെയും കൃഷിയുടെ അടിസ്ഥാനവും ഇരുസംസ്ഥാനങ്ങളിലെയും ദശലക്ഷക്കണക്കിന് പേർക്ക് ദാഹജലമാകുന്നതും ഈ കാവേരിയിലെ ജലമാണ്.
വനങ്ങളുടെ ഗുണനിലവാരം കുറയുന്നതിന്‍റെ ഫലമായാണ് അടുത്തിടെയായി മനുഷ്യ-വന്യമൃഗ സംഘർഷം വർധിക്കുന്നതെന്ന് കേരള ജൈവവൈവിധ്യ ബോർഡ് മുൻ ചെയർമാനും ഗാഡ്ഗിൽ കമ്മിറ്റി അംഗവുമായ ആർ.വി. വർമ മെട്രൊ വാർത്തയോടു പറഞ്ഞു. വയനാട്ടിൽ വീട്ടുമുറ്റത്തേക്ക് പാഞ്ഞുകയറിയ കാട്ടാന ഒരാളെ ദാരുണമായി കൊലപ്പെടുത്തിയ സംഭവത്തിന്‍റെ വീഡിയോ വൈറലായിരുന്നു. എന്നാൽ, അത്തരത്തിലൊരു ആക്രമണത്തിലേക്ക് ആനയെ എത്തിച്ച സംഭവം വീഡിയോയിൽ ഇല്ല. കാട്ടാനയെ അത്രയും രോഷാകുലനാക്കി മാറ്റാനുള്ള കാരണമെന്താണെന്നത് ഇപ്പോഴും ദുരൂഹമായി തുടരുകയാണെന്നും വർമ ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നു.
മനുഷ്യ-വന്യമൃഗ സംഘർഷം താരതമ്യേന അപൂർവമായിരുന്ന കാലഘട്ടത്തെക്കുറിച്ച് ഓർമിക്കുകയാണ് വൈൽഡ് ലൈഫ് ബയോളജിസ്റ്റും മേഖലയിൽ ദീർഘമായ ഗവേഷണം നടത്തിയിട്ടുള്ള ആളുമായ സാബു ജഹാസ്. പണ്ടൊക്കെ ഗവേഷണത്തിന്‍റെ ഭാഗമായി ഫീൽഡ് വിസിറ്റ് നടത്തിയതിനു ശേഷം, ഇതേ പ്രദേശത്തു കൂടി പാതിരാത്രിയിൽ ബൈക്കിൽ യാത്ര ചെയ്യാറുണ്ടായിരുന്നു. അന്ന് ഭയപ്പെടാൻ യാതൊന്നുമുണ്ടായിരുന്നുമില്ല. വനത്തിലേക്ക് മനുഷ്യർ കടന്നുകയറുന്നത് കർശനമായി നിരോധിക്കേണ്ടിയിരിക്കുന്നുവെന്ന് സാബു പറയുന്നു. വനത്തിലേക്കുള്ള മനുഷ്യന്‍റെ കടന്നുകയറ്റം കർക്കശമായി നിയന്ത്രിക്കപ്പെടണമെന്ന് അദ്ദേഹം സമർഥിക്കുന്നു. വനാതിർത്തികളിൽ വനം വകുപ്പിന്‍റെ കൂടുതൽ ശ്രദ്ധ വേണമെന്നും ജഹാസ്.
വന മേഖലകളിൽനിന്ന് ശരിയായ രീതിയിൽ മനുഷ്യരെ മാറ്റിപ്പാർപ്പിക്കുക എന്നതു മാത്രമാണ് ശാശ്വത പരിഹാരം. അതേ സമയം നിലവിലുള്ള നിയമങ്ങളും ചട്ടങ്ങളും പാലിക്കേണ്ടതും പ്രധാനമാണ്. ആവശ്യമെങ്കിൽ വന്യമൃഗങ്ങളെ കൊല്ലുന്നതിൽ തെറ്റില്ല. മൃഗങ്ങളുടെ എണ്ണം വനത്തിന് ഉൾക്കൊള്ളാൻ ആകുന്നതിനേക്കാൾ കൂടുതലാകുമ്പോൾ അത് ആവശ്യമായി വന്നേക്കാം. എന്നാൽ, അത്തരം പ്രവർത്തനങ്ങൾ ഉചിതമായ നിയമ ഭേദഗതികളോടെയോ നടപ്പാക്കാവൂ. വന്യമൃഗങ്ങളുടെ മാംസം കഴിക്കുന്നത് പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കരുതെന്നും അദ്ദേഹം കൂട്ടിച്ചേർക്കുന്നു.
ഒരു നദിയും ഉത്ഭവിക്കുന്നത് നഗരങ്ങളിൽ നിന്നോ പട്ടണങ്ങളിൽ നിന്നോ അല്ലെന്ന് പറയുന്നു കേരള ഫോറസ്റ്റ് റിസർച്ച് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടിലെ (കെഎഫ്ആർഐ) പ്രമുഖ ശാസ്ത്രജ്ഞൻ ടി.വി. സജീവ്. വനങ്ങളിൽ നിന്നാണ് നദികൾ ഉദ്ഭവിക്കുന്നത്. ജലം കരുതിവയ്ക്കുന്നതും ജലം വിതരണം ചെയ്യുന്നതും വനങ്ങളാണ്. അങ്ങനെയുള്ള വനങ്ങൾ ഇല്ലാതാകുമ്പോൾ നിർണായകമായൊരു കരുതൽ വ്യവസ്ഥയാണ് ദുർബലമാകുന്നത്. ബംഗളൂരുവിലെ സാഹചര്യം ഇതിനൊരു ഉദാഹരണമാണ്.
2018ലെയും 2019 ലെയും ശക്തമായ മഴയ്ക്കു ശേഷം കേരളത്തിലെ താപനില ഗണ്യമായി വർധിച്ചതായി പ്രാഥമിക നിരീക്ഷണങ്ങളിൽ വ്യക്തമാണ്. ഇക്കാര്യത്തിൽ ശാസ്ത്രീയമായ രേഖകൾ ഇനിയും പുറത്തു വന്നിട്ടില്ല. ഒരു കാലത്ത് ശക്തമായിരുന്ന കേരളത്തിലെ വനങ്ങളുടെ ജലസംഭരണശേഷി ഗണ്യമായി കുറഞ്ഞു. സംസ്ഥാനത്തിന്‍റെ ഉയർച്ച താഴ്ചകളോടു കൂടിയ ഭൂപ്രകൃതിയിൽ, പശ്ചിമഘട്ടത്തിനുള്ളിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന പ്രകൃതിദത്ത ജലസ്രോതസുകൾ താഴ്ന്ന പ്രദേശങ്ങളുടെ ജീവനാഡികളാണ്. കൂടാതെ ജലം പരിപാലിക്കുന്നതിനുള്ള നടപടികൾ വർധിപ്പിക്കേണ്ടതിന്‍റെ അടിയന്തര ആവശ്യവുമുണ്ട്.
പ്രത്യക്ഷത്തിൽ, നദികൾ കടലിലേക്ക് ഒഴുകുന്നില്ലെന്ന് സജീവ് വിശ്വസിക്കുന്നു. ഉപരിതലത്തിന് മുകളിലും താഴെയുമുള്ള ഈ ഒഴുക്ക് നിർണായകമായ ഒരു ഉദ്ദേശ്യം നിറവേറ്റുന്നുണ്ട്, കടലിൽ നിന്നുള്ള ഉപ്പുവെള്ളം കയറുന്നത് തടയുക. നദീജലം വഴിതിരിച്ചുവിടുന്നതിനുപകരം, എല്ലാ നദികളുടെയും പാരിസ്ഥിതിക ഒഴുക്ക് നിലനിർത്തുന്നതിലാണ് ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കേണ്ടത്. വന പുനരുജ്ജീവനം സുഗമമാക്കുന്നതിലൂടെ ഇത് നേടാനാകും, പ്രധാന ജലദാതാക്കളെന്ന നിലയിൽ അവരുടെ സുപ്രധാന പങ്ക് വീണ്ടെടുക്കാൻ അവരെ അനുവദിക്കുന്നു.
മനുഷ്യ-മൃഗ സംഘർഷം മനോഭാവങ്ങളുടെ ഏറ്റുമുട്ടലാണെന്ന് വനം വകുപ്പിന്‍റെയും സ്റ്റേറ്റ് കൗൺസിൽ ഫോർ സയൻസിന്‍റെയും സംരക്ഷകനും റിസോഴ്‌സ് പേഴ്‌സണുമായ ഇ. കുഞ്ഞികൃഷ്ണൻ പറയുന്നു. ഒരു കടുവയോ പുള്ളിപ്പുലിയോ തങ്ങളുടെ കന്നുകാലികളെ അവകാശപ്പെടുമ്പോൾ ആദിവാസി സമൂഹങ്ങൾ പരിഭ്രാന്തരായി പ്രതികരിക്കാറില്ല. പകരം, അവർ കന്നുകാലികളെ വന്യജീവികളുടെ ആവാസ വ്യവസ്ഥകളിൽ നുഴഞ്ഞുകയറുന്നവരായി കാണുന്നു, പുള്ളിപ്പുലിയെയോ കടുവയെയോ അവർ ഒരിക്കലും കുറ്റം ചാർത്താറില്ല.
പ്രധാനമായും വിനോദസഞ്ചാരത്തിന്‍റെ പേരിലാണ് വനത്തിനുള്ളിലേക്ക് മനുഷ്യർ കടന്നുകയറാറുള്ളത്. ഇതു വന്യമൃഗങ്ങളുമായുള്ള സംഘർഷത്തിന് ഇടയാക്കും. വനമേഖലകളിലും വന്യജീവി ഇടനാഴികളിലും, പ്രത്യേകിച്ച് വിനോദസഞ്ചാരത്തിന്‍റെ പേരിൽ, മനുഷ്യരുടെ ഇടപെടൽ മൂലമുണ്ടാകുന്ന പ്രശ്നങ്ങൾ പലപ്പോഴും മൃഗങ്ങളെ കുടിയിറക്കുന്നതിലാണ് കലാശിക്കാറുള്ളത്. ബിലിഗിരിരംഗൻ, സത്യമംഗലം കടുവ സങ്കേതങ്ങളിലേക്ക് വ്യാപിച്ചുകിടക്കുന്ന വിശാലമായ കടുവയുടെയും ആനകളുടെയും ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ ഭാഗമായ വയനാട് ഒരു ഉദാഹരണമാണ്. മനുഷ്യർ അടിച്ചേൽപ്പിക്കുന്ന രാഷ്ട്രീയ അതിരുകൾക്കപ്പുറമുള്ള മൃഗങ്ങളുടെ തുടർച്ചയെ ഇത് വ്യക്തമാക്കുന്നു. വയനാട് വന്യജീവി സങ്കേതത്തിന്‍റെ മൂന്നിലൊന്ന് ഭാഗവും അധിനിവേശ സസ്യങ്ങളാൽ നിറഞ്ഞ മനുഷ്യനിർമ്മിത തോട്ടങ്ങളാണെന്ന് അദ്ദേഹം അഭിപ്രായപ്പെടുന്നു.
ബംഗളൂരുവിലേക്ക് വെള്ളം എത്തിക്കുന്നതിൽ വയനാടിന്‍റെ പങ്ക് എടുത്തു പറയേണ്ടതാണ്. നഗരം കാവേരി ജലത്തെ ആശ്രയിക്കുന്നുവെന്നത് ശരിയാണെങ്കിലും, വയനാട്ടിൽ നിന്നുള്ള കബനി നദി കൂടുതൽ തെക്ക് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു. വടക്കൻ കൈവഴികളിൽ നിന്നുള്ള വെള്ളത്തെയാണ് ബംഗളൂരു പ്രധാനമായും ആശ്രയിക്കുന്നത്. എന്നിരുന്നാലും, കർണാടകയിലെ വിശാലമായ വരണ്ട പ്രദേശങ്ങൾ പരിഗണിക്കുമ്പോൾ, വയനാട്ടിലെ ജലവും വനങ്ങളും സംരക്ഷിക്കുന്നത് വളരെയധികം പ്രയോജനകരമാണെന്ന് വ്യക്തമാണ്.
സംരക്ഷണം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുക എന്നത് പ്രശംസനീയമായ ഒരു ആശയമാണെങ്കിൽ പോലും, വലിയ സർക്കാർ സംവിധാനത്തിന്‍റെ ഘടകമാണെന്നിരിക്കേ വനം വകുപ്പിന് റോയൽറ്റിക്ക് അർഹതയുണ്ടോ എന്ന സംശയവും ഉയരുന്നുണ്ട്. പ്രകൃതിവിഭവങ്ങൾ ഉപയോഗിക്കുന്നതിന് സംരക്ഷണ വനം വകുപ്പിന് റോയൽറ്റി നൽകുന്നതിന് അനുകൂലമായ വാദവും ഉണ്ട്.
തന്‍റെ സേവനകാലത്തെക്കുറിച്ച് ശാസ്ത്രജ്ഞനും മുൻ വനം വകുപ്പ് ഉദ്യോഗസ്ഥനുമായ നെൽസൺ തോമസ് പറയുന്നു, 1980-കളുടെ തുടക്കത്തിൽ ജോലിയിൽ ചേരുമ്പോൾ ഉദ്യോഗസ്ഥരുടെ മാനസികാവസ്ഥ തികച്ചും വ്യത്യസ്‌തമായിരുന്നു. അക്കാലത്ത്, വന്യജീവി സംരക്ഷണത്തിന് കാര്യമായ ശ്രദ്ധ ലഭിച്ചിരുന്നില്ല, ഇക്കാര്യത്തിൽ അവരുടെ അവബോധം ഏറെക്കുറെ ഹാസ്യാത്മകമായിരുന്നു. പ്ലാന്‍റേഷൻ മാനേജ്‌മെന്‍റിലായിരുന്നു പ്രാഥമിക ശ്രദ്ധ, സോഷ്യൽ ഫോറസ്ട്രിയുടെ വരവോടെ ഈ പ്രവണത കൂടുതൽ ശക്തിപ്പെടുത്തി. നിർഭാഗ്യവശാൽ, ഇത് അമൂല്യമായ പുൽമേടുകളും ചതുപ്പുനിലങ്ങളും ഏകവിള തോട്ടങ്ങളാക്കി മാറ്റുന്നതിലേക്ക് നയിച്ചു.
വകുപ്പുദ്യോഗസ്ഥരെ ഉപദേശിക്കാൻ ചുമതലപ്പെടുത്തിയ കെഎഫ്ആർഐ എന്ന സംഘടന പോലും ഈ നടപടികളുടെ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ മുൻകൂട്ടി കാണുന്നതിൽ പരാജയപ്പെട്ടു. സൈലന്‍റ് വാലിയിലെ അണക്കെട്ട് നിർദേശത്തിനെതിരായ വിജയകരമായ സമരത്തിൽ നിർണായക പങ്ക് വഹിച്ച ശാസ്ത്രജ്ഞൻ ഡോ. സതീഷ് ചന്ദ്രൻ നായരെപ്പോലുള്ള വിദഗ്ധരുടെ മുന്നറിയിപ്പ് അവഗണിച്ചായിരുന്നു ഇത്. നായർക്ക് പോലും ഇന്ന് നാം കാണുന്ന പ്രത്യാഘാതങ്ങളുടെ വ്യാപ്തി പ്രവചിക്കാനായില്ലെന്ന് നെൽസൺ നിരീക്ഷിക്കുന്നു. പതിറ്റാണ്ടുകളായി പല സംരക്ഷിത പ്രദേശങ്ങളുൾപ്പെടെ എല്ലാ ആവാസവ്യവസ്ഥകളുടെയും വ്യവസ്ഥാപിതവും തുടർച്ചയായതുമായ നാശത്തിന് പുൽമേടുകളുടെ വനവൽക്കരണ സംരംഭങ്ങൾ പോലുള്ള, കനത്ത ധനസഹായത്തോടെയുള്ള പരിപാടികൾ കാരണമായതായും അദ്ദേഹം ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നു.
കേരളത്തിലെ ഓരോ വനഭൂമിക്കും ജലപരിപാലനത്തിനും സസ്യങ്ങളുടെ പുനരുജ്ജീവനത്തിനും അനുയോജ്യമായ പരിഹാരങ്ങൾ ആവശ്യമാണെന്ന് പരിസ്ഥിതി പ്രവർത്തകനും പണ്ഡിതനുമായ ഷാജു തോമസ് ഊന്നിപ്പറയുന്നു. ജലത്തിന്‍റെ ചലനാത്മകത മനസ്സിലാക്കുന്നതിനും ഫലപ്രദമായ ജല സംരക്ഷണ തന്ത്രങ്ങൾ ആവിഷ്‌കരിക്കുന്നതിനും വേണ്ടി, പ്രത്യേകിച്ച് മഴക്കാലത്ത് വനങ്ങളെ വർഷം മുഴുവനും നിരീക്ഷിക്കണമെന്ന് അദ്ദേഹം വാദിക്കുന്നു, ഇത് പലപ്പോഴും അവഗണിക്കപ്പെടുന്ന നിർണായക സമ്പ്രദായമാണ്. വരണ്ട വേനലിൽ ജലദൗർലഭ്യത്തെ ചൊല്ലിയുള്ള വിലാപം, പലപ്പോഴും വലിയ കുളങ്ങളുടെ നിർമ്മാണത്തിൽ കലാശിക്കുന്നു, അത് മഴക്കാലത്ത് ജലം സംരക്ഷിക്കുന്നതിൽ കാര്യമായ ലക്ഷ്യങ്ങൾ നിറവേറ്റുന്നില്ല.
വനത്തിന്‍റെ പുനരുജ്ജീവനത്തിനും അധിനിവേശ സസ്യവർഗങ്ങളെ ഇല്ലാതാക്കുന്നതിനും ഈ ശ്രമങ്ങൾ അത്യന്താപേക്ഷിതമാണ്. വെല്ലുവിളികൾ തിരിച്ചറിയുന്നതിനും സുസ്ഥിരമായ പരിഹാരങ്ങൾ രൂപപ്പെടുത്തുന്നതിനും വനം വകുപ്പും ഗവേഷകരും തമ്മിലുള്ള സഹകരണത്തിനായി ഷാജു ആവശ്യപ്പെടുന്നു.
നിർദ്ദിഷ്ട പ്രദേശങ്ങൾക്ക് അനുയോജ്യമായ പരിഹാരങ്ങൾ വികസിപ്പിക്കുന്നതിന് പ്രാദേശിക കമ്മ്യൂണിറ്റികളുമായി ഇടപഴകേണ്ടതിന്‍റെയും പരമ്പരാഗത അറിവ് പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്നതിന്‍റെയും പ്രാധാന്യം അദ്ദേഹം ഊന്നിപ്പറയുന്നു.
വന്യജീവി ഫോട്ടോഗ്രാഫറും കേരളത്തിലെ പക്ഷി മനുഷ്യനായ ഇന്ദുചൂഡനെക്കുറിച്ചുള്ള പുസ്തകം രചിച്ച സുരേഷ് ഇളമൺ ജലം സംരക്ഷിക്കേണ്ടതിന്‍റെ പ്രാധാന്യം ഊന്നിപ്പറയുന്നു. അങ്ങനെ ചെയ്യുന്നതിലൂടെ, ഈ ജലസ്രോതസുകൾക്ക് വന്യജീവികളുടെ ദാഹം ശമിപ്പിക്കാൻ മാത്രമല്ല, സസ്യങ്ങളുടെയും കുറ്റിച്ചെടികളുടെയും വളർച്ച സുഗമമാക്കാനും മൃഗങ്ങൾക്ക് അവശ്യ ഉപജീവനം നൽകാനും കഴിയും. ഈ സമീപനം മൃഗങ്ങളെ മനുഷ്യവാസ സ്ഥലങ്ങളിലേക്ക് കടക്കുന്നതിൽ നിന്ന് തടയുമെന്നും കൂടാതെ ഭൂഗർഭജലവിതാനം നികത്താനും പാരിസ്ഥിതിക സന്തുലിതാവസ്ഥ ഉറപ്പാക്കാനും സഹായിക്കുമെന്ന് അദ്ദേഹം കൂട്ടിച്ചേർക്കുന്നു.
