"ദേ​വാ​ല​യ​ങ്ങ​ളി​ലും യാ​ഗ​ശാ​ല​ക​ളി​ലും നീ ​ആ​രെ​ക്ക​രു​തി പൂ​ജ​ക​ൾ അ​നു​ഷ്ഠി​ക്കു​ന്നു​വോ അ​വ​രെ​ല്ലാം നി​ന്നെ സം​ര​ക്ഷി​ക്ക​ട്ടെ. വി​ശ്രു​ത​നാ​യ വി​ശ്വാ​മി​ത്ര മ​ഹ​ർ​ഷി ന​ൽ​കി​യ അ​സ്ത്ര​ങ്ങ​ൾ നി​ന്നെ തു​ണ​യ്ക്ക​ട്ടെ. വി​ശ്വ​ദേ​വ​ന്മാ​രും മ​രു​ത്തു​ക്ക​ളും മ​ഹ​ർ​ഷീ​ശ്വ​ര​ന്മാ​രും നി​ന്നെ ര​ക്ഷി​ക്ക​ട്ടെ. പൂ​ഷാ​വും ഭ​ഗ​നും ആ​ര്യ​മാ​വും നി​ന്നെ ര​ക്ഷി​ക്ക​ട്ടെ. രാ​വും പ​ക​ലും നി​ന്നെ ര​ക്ഷി​ക്ക​ട്ടെ. നി​ന്‍റെ യാ​ത്ര മം​ഗ​ള​ക​ര​മാ​വ​ട്ടെ''.

കാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു പോ​കാ​ൻ അ​നു​വാ​ദം ചോ​ദി​ച്ച മ​ക​നോ​ടു​ള്ള ഒ​ര​മ്മ​യു​ടെ വാ​ക്കു​ക​ളാ​ണ് മേ​ലു​ദ്ധ​രി​ച്ച​ത്.

ഈ ​അ​മ്മ​യും മ​ക​നും വി​ശ്വ​ച​ക്ര​വാ​ള​ത്തി​ൽ കാ​ലാ​തീ​ത​രാ​യി നി​റ​ഞ്ഞു​നി​ൽ​ക്കു​ന്ന​ത് ഇ​ത്ത​രം വ​ച​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ആ​ദി​മ​ധ്യാ​ന്ത​ങ്ങ​ളി​ല്ലാ​ത്ത ഗ​രി​മ​കൊ​ണ്ടാ​ണെ​ന്ന് നാം ​ഓ​ർ​മി​ക്കേ​ണ്ട​താ​ണ്.

കൗ​സ​ല്യാ ദേ​വി ഇ​പ്ര​കാ​രം രാ​മ​ന് ആ​ശി​ർ​വാ​ദം ന​ൽ​കു​ന്ന​തി​നു മു​മ്പു​ള്ള രം​ഗം ആ​രു​ടെ​യും ക​ണ്ണു ന​ന​യി​ക്കു​ന്ന​താ​ണ്.

എ​ന്‍റെ മ​ക​ൻ ന​ട​ക്കു​മ്പോ​ഴും ഇ​രി​ക്കു​മ്പോ​ഴും ഉ​റ​ങ്ങു​മ്പോ​ഴും എ​ന്ന​ല്ല, എ​ല്ലാ​നേ​ര​ത്തും നി​ങ്ങ​ൾ ര​ക്ഷി​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന് പ്രാ​ർ​ഥി​ക്കു​മ്പോ​ൾ മ​നു​ഷ്യ​ജ​ന്മ​ത്തി​ന്‍റെ നി​സ​ഹാ​യ​ത​യും അ​തീ​ത​ത്തി​ന്‍റെ വി​ശ്വ​ദൃ​ഷ്ടി​യി​ലു​ള്ള വി​ശ്വാ​സ​വു​മാ​ണ് പ്ര​ക​ട​മാ​കു​ന്ന​ത്. ഇ​ത് എ​പ്പോ​ഴാ​ണ് തി​രി​ച്ച​റി​യു​ന്ന​ത് അ​പ്പോ​ഴേ മ​നു​ഷ്യ​ൻ ര​ക്ഷ​പ്പെ​ടൂ എ​ന്ന സൂ​ച​ന​യും ഇ​വി​ടെ അ​ന്ത​ർ​ലീ​ന​മാ​ണ്.

അ​മ്മ​യും മ​ക​നും ത​മ്മി​ലു​ള്ള സം​ഭാ​ഷ​ണാ​ന​ന്ത​രം ല​ക്ഷ്മ​ണ​ൻ അ​വി​ടേ​ക്ക് ക​ട​ന്നു​വ​ന്ന് താ​നും കാ​ട്ടി​ലേ​ക്ക് വ​രി​ക​യാ​ണെ​ന്ന് രാ​മ​നെ അ​റി​യി​ക്കു​ന്നു. പ്രേ​മ​പൂ​ർ​വം ശ്രീ​രാ​മ​ച​ന്ദ്ര​ൻ അ​തി​ന് അ​നു​മ​തി ന​ൽ​കി​യ​ശേ​ഷം മാ​തൃ സ​വി​ധ​ത്തി​ൽ നി​ന്നും, പ​ത്നി​യാ​യ സീ​താ​ദേ​വി​യോ​ട് യാ​ത്ര പ​റ​യാ​ൻ പോ​കു​ന്നു. അ​ഭി​ഷേ​ക വി​ഘ്ന​ത്തി​ന്‍റെ ക​ഥ​യ​റി​യാ​ത്ത സീ​ത ദേ​വ​പൂ​ജ ചെ​യ്തു​കൊ​ണ്ട് രാ​മ​നെ പ്ര​തീ​ക്ഷി​ച്ചി​രി​ക്ക​യാ​യി​രു​ന്നു. പ്രാ​ണ​വ​ല്ല​ഭ​ന്‍റെ വാ​ടി​യ മു​ഖം ക​ണ്ട് ദേ​വി പ​രി​ഭ്ര​മി​ച്ചു. മാ​ത്ര​മ​ല്ല രാ​ജ ചി​ഹ്ന​ങ്ങ​ളാ​യ വെ​ൺ​കൊ​റ്റ​ക്കു​ട​യും വെ​ഞ്ചാ​മ​ര​ങ്ങ​ളും മം​ഗ​ളം ആ​ല​പി​ക്കു​ന്ന പ​രി​ജ​ന​ങ്ങ​ളും ആ​ള​ക​മ്പ​ടി​യു​മൊ​ന്നു​മി​ല്ലാ​തെ ല​ക്ഷ്മ​ണ​നെ മാ​ത്രം കൂ​ട്ടി എ​ഴു​ന്ന​ള്ളു​ന്ന​തെ​ന്ത് എ​ന്ന് സീ​ത സ​ന്ദേ​ഹി​ച്ചു.

സീ​ത​യു​ടെ പ​രി​ഭ്ര​മം ക​ണ്ട് രാ​മ​ൻ വ​ര​ദാ​ന ക​ഥ​യും തു​ട​ർ​ന്നു വ​രു​ന്ന വ​ന​യാ​ത്ര​യെ​ക്കു​റി​ച്ചും വി​ശ​ദ​മാ​യി പ​റ​യു​ന്നു. വൃ​ത്താ​ന്ത​മ​റി​ഞ്ഞ്, ത​ന്‍റെ കൂ​ടെ വ​രാ​നൊ​രു​ങ്ങു​ന്ന സീ​ത​യെ ത​ട​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ട്, ഭീ​തി​ജ​ന​ക​മാം​വ​ണ്ണം നി​ർ​ജ​ന​വും സിം​ഹാ​ദി ഘോ​ര​മൃ​ഗ​ങ്ങ​ൾ സ്വൈ​ര​സ​ഞ്ചാ​രം ന​ട​ത്തു​ന്ന ക​ല്ലും മു​ള്ളും നി​റ​ഞ്ഞ വ​ഴി​ക​ളാ​ണ് കാ​ന​ന​ത്തി​ൽ എ​ന്നും, ക​രി​യി​ല കൊ​ണ്ടു​ള്ള മെ​ത്ത​യി​ലാ​ണ് ശ​യ​ന​മെ​ന്നും, കാ​ട്ടി​ലെ ഫ​ല​മൂ​ലാ​ദി​ക​ളാ​ണ് ആ​ഹാ​ര​മെ​ന്നും, ത​ണു​പ്പേ​റി​യ ന​ദീ​ജ​ല​ത്തി​ലാ​ണ് സ്നാ​ന​മെ​ന്നും, ഇ​ട​ക്കി​ടെ കാ​ടി​ള​ക്കു​ന്ന കൊ​ടു​ങ്കാ​റ്റും, വ​ഴി​മു​ട​ക്കു​ന്ന പെ​രു​മ്പാ​മ്പു​ക​ളും രാ​ക്ഷ​സ​ന്മാ​രും നി​റ​ഞ്ഞ വ​ന​വാ​സം അ​ത്യ​ന്തം ദു​ഷ്ക​ര​മാ​യി​രി​ക്കു​മെ​ന്നും ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ട്ടി രാ​മ​ൻ പ​ത്നി​യെ വി​ല​ക്കു​ന്നു. എ​ന്നാ​ൽ, ഇ​ത്ത​രം വി​വ​ര​ണ​ങ്ങ​ളൊ​ന്നും സീ​ത​യെ പി​ന്തി​രി​പ്പി​ച്ചി​ല്ല. ഒ​ടു​വി​ൽ സീ​താ​ദേ​വി​യു​ടെ ആ​ഗ്ര​ഹ​മ​നു​സ​രി​ച്ച്, ഭ​ർ​ത്താ​വി​ന്‍റെ കാ​ല​ടി​ക​ളെ പി​ന്തു​ട​രാ​നു​റ​ച്ച സീ​ത​യ്ക്കും രാ​മ​ൻ അ​നു​വാ​ദം ന​ൽ​കു​ന്നു.

രാ​മ​ൻ, യ​ഥാ​വി​ധം ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​ർ​ക്കും പൗ​ര​ജ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കും ദാ​നം ന​ൽ​കി. രാ​ജ​കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ൽ ന​ട​ന്ന ഉ​പ​ജാ​പ​ങ്ങ​ള​റി​ഞ്ഞ ജ​ന​ങ്ങ​ൾ അ​ത്യ​ന്തം ദുഃ​ഖി​ത​രാ​യി​രു​ന്നു. അ​വ​ർ രാ​മ​നോ​ടൊ​പ്പം കാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു പു​റ​പ്പെ​ടാ​ൻ ത​യാ​റാ​യി നി​ന്നു.

രാ​മ​ദേ​വ​ൻ യാ​ത്രാ​നു​മ​തി​ക്കാ​യി ദ​ശ​ര​ഥ മ​ഹാ​രാ​ജാ​വി​നെ സ​ന്ദ​ർ​ശി​ക്കു​ന്ന വേ​ള​യി​ൽ കു​മാ​ര​നെ ക​ണ്ട​മാ​ത്ര​യി​ൽ ത​ന്നെ വൃ​ദ്ധ​നാ​യ ആ ​പി​താ​വ് ഓ​ടി​ച്ചെ​ല്ലാ​നൊ​രു​ങ്ങി​യെ​ങ്കി​ലും രാ​മ​സ​മീ​പ​മെ​ത്തു​ന്ന​തി​നു മു​മ്പേ കു​ഴ​ഞ്ഞു​വീ​ണു. രാ​മ​ല​ക്ഷ്മ​ണ​ന്മാ​ർ പി​താ​വി​നെ താ​ങ്ങി​യെ​ടു​ത്ത് ത​ല്പ​ത്തി​ൽ കി​ട​ത്തി ആ​ശ്വ​സി​പ്പി​ക്കാ​ൻ ശ്ര​മി​ച്ചു. "ഞാ​നും ല​ക്ഷ്മ​ണ​നും സീ​ത​യും വ​ന​ത്തി​ലേ​ക്കു യാ​ത്ര​യാ​വു​ക​യാ​ണ്, അ​ങ്ങ് ഞ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് അ​നു​മ​തി ന​ൽ​കി​യാ​ലും'.

ഇ​വി​ടെ ദ​ശ​ര​ഥ​ന്‍റെ കു​റ്റ​ബോ​ധ​വും പു​ത്ര​സ്നേ​ഹ​വും പ്ര​ക​ട​മാ​കു​ന്നു​ണ്ട്. താ​ൻ കൈ​കേ​യി​യാ​ൽ വ​ഞ്ചി​ത​നാ​യി​പ്പോ​യെ​ന്നും ത​ന്നെ ബ​ന്ധി​ച്ച് രാ​ജ്യം ഭ​രി​ക്കാ​നും രാ​മ​നോ​ട് ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ടു​ന്നു​ണ്ട് ദ​ശ​ര​ഥ​ൻ. മ​ന്ത്രി​മു​ഖ്യ​നാ​യ സു​മ​ന്ത്ര​ർ പോ​ലും കൈ​കേ​യി​യെ ഭ​ർ​ത്സി​ച്ച് സം​സാ​രി​ക്കു​ന്നു. രാ​ജ്യ​ത്തെ സ​മ്പ​ത്തും സൈ​ന്യ​വും രാ​മ​ന്‍റെ കൂ​ടെ വ​ന​ത്തി​ലേ​ക്കു പോ​ക​ട്ടെ എ​ന്ന ദ​ശ​ര​ഥ മ​ഹാ​രാ​ജാ​വി​ന്‍റെ ആ​ജ്ഞ കേ​ട്ട് കൈ​കേ​യി സം​ഭീ​ത​യാ​കു​ന്നു. "ത​ന്‍റെ മ​ക​ൻ ഭ​ര​ത​ന് ഭ​രി​ക്കാ​ൻ കി​ട്ടു​ന്ന അ​യോ​ധ്യ ജ​ന​ശൂ​ന്യ​വും ധ​ന​ശൂ​ന്യ​വു​മാ​യ ഒ​രു വ​ന്ധ്യ​ഭൂ​മി​യാ​യി​രി​ക്കു​മ​ല്ലേ' എ​ന്ന് രാ​ജാ​വി​നോ​ട് കൈ​കേ​യി കോ​പാ​കു​ല​യാ​യി ചോ​ദി​ച്ചു. ആ ​സ​മ​യം രാ​മ​കു​മാ​ര​ൻ ത​ന്‍റെ ന​യം വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കി രം​ഗം ത​ണു​പ്പി​ക്കു​ന്നു. "എ​ല്ലാം വെ​ടി​ഞ്ഞ് കാ​ട്ടി​ൽ പോ​കു​ന്ന എ​നി​ക്ക് സൈ​ന്യ​മെ​ന്തി​ന്? പ​രി​വാ​ര​മെ​ന്തി​ന്? സ​ന്യാ​സ​ജീ​വി​തം ന​യി​ക്കാ​നാ​ണ് ഞ​ങ്ങ​ൾ കാ​ന​ന​ത്തി​ലേ​ക്ക് പോ​കു​ന്ന​ത് '.

ഇ​തു​കേ​ട്ട് ആ​ശ്വാ​സ ചി​ത്ത​യാ​യ കൈ​കേ​യി താ​ൻ നേ​ര​ത്തെ ക​രു​തി​വ​ച്ചി​രു​ന്ന മ​ര​വു​രി​ത്തു​ണ്ടു​ക​ൾ ഒ​രു പ​ശ്ചാ​ത്താ​പ​വു​മി​ല്ലാ​തെ രാ​മ​ന്‍റെ നേ​ർ​ക്ക് നീ​ട്ടി. രാ​മ​നാ​വ​ട്ടെ താ​ൻ ധ​രി​ച്ചി​രു​ന്ന വെ​ൺ​പ​ട്ടു​ക​ൾ മാ​റ്റി മ​ര​വു​രി വാ​ങ്ങി ധ​രി​ച്ചു. ല​ക്ഷ്മ​ണ​നും ജ്യേ​ഷ്ഠ​നെ അ​നു​ക​രി​ച്ചു. സീ​താ​ദേ​വി ത​നി​ക്കു നേ​രെ നീ​ട്ടി​യ മ​ര​വു​രി ആ​ദ​ര​വോ​ടെ വാ​ങ്ങി​ക്കൊ​ണ്ട് അ​തെ​ങ്ങ​നെ ധ​രി​ക്കു​മെ​ന്ന​റി​യാ​തെ വി​ഷ​ണ്ണ​യാ​യി കാ​ന്ത​നെ നോ​ക്കി. രാ​മ​ൻ വേ​ഗം സീ​താ​സ​മീ​പ​മെ​ത്തി ദേ​വി​യു​ടെ ഉ​ട​യാ​ട​യ്ക്കു മേ​ൽ മ​ര​വു​രി ചു​റ്റി​ക്കൊ​ടു​ത്തു. സ​ങ്ക​ട​ക​ര​മാ​യ ആ ​കാ​ഴ്ച രാ​ജ​ഗു​രു​വാ​യ വ​സി​ഷ്ഠ​നെ​പ്പോ​ലും കോ​പാ​കു​ല​നാ​ക്കി. അ​ദ്ദേ​ഹം കൈ​കേ​യി​യെ ഭ​ർ​ത്സ​ന​ങ്ങ​ൾ കൊ​ണ്ട് മൂ​ടു​ന്നു. ദ​ശ​ര​ഥ​ന്‍റെ ആ​ജ്ഞ​യ​നു​സ​രി​ച്ച് പ​തി​നാ​ലു വ​ർ​ഷ​ത്തേ​യ്ക്ക് സീ​ത​യ്ക്ക് ധ​രി​ക്കാ​നു​ള്ള ശ്രേ​ഷ്ഠ വ​സ​ന​ങ്ങ​ളും വ​ര​ഭൂ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ളും ന​ൽ​ക​പ്പെ​ടു​ന്നു. കൗ​സ​ല്യാ ദേ​വി പു​ത്ര ഭാ​ര്യ​യെ കെ​ട്ടി​പ്പു​ണ​ർ​ന്ന് മൂ​ർ​ദ്ധാ​വി​ൽ മു​ക​ർ​ന്ന് ധ​ർ​മോ​പ​ദേ​ശ​ങ്ങ​ൾ ന​ൽ​കു​ന്ന നേ​ര​ത്ത് രാ​മ​ൻ അ​മ്മ​യോ​ടാ​യി പ​റ​യു​ന്നു - "അ​മ്മേ ദുഃ​ഖി​ക്ക​രു​തേ, വൃ​ദ്ധ​നാ​യ അ​ച്ഛ​നെ നോ​ക്കി​ക്കൊ​ള്ള​ണേ, ഒ​രു​റ​ക്കം ക​ഴി​ഞ്ഞു​ണ​രു​ന്ന​പോ​ലെ പ​തി​നാ​ല് സം​വ​ത്സ​രം വേ​ഗം ക​ഴി​ഞ്ഞു​പോ​കും. അ​പ്പോ​ൾ ന​മു​ക്കെ​ല്ലാ​വ​ർ​ക്കും പു​നഃ​സ​മാ​ഗ​മം ഉ​ണ്ടാ​കും'.

ത​ദ​ന​ന്ത​രം, രാ​മ​ൻ ഓ​രോ​രു​ത്ത​രോ​ടാ​യി യാ​ത്ര പ​റ​യു​ന്നു. ല​ക്ഷ്മ​ണ​നും എ​ല്ലാ​വ​രെ​യും വ​ന്ദി​ച്ച​തി​നു​ശേ​ഷം മാ​താ​വി​ന​ടു​ത്തെ​ത്തി കാ​ൽ​തൊ​ട്ടു വ​ണ​ങ്ങി. സ​ക​ല​ർ​ക്കും ഹി​ത​കാ​രി​ണി​യും സൗ​മ്യ​ദ​ർ​ശ​ന​യു​മാ​യ സു​മി​ത്ര അ​പ്പോ​ൾ മ​ക​ന്‍റെ നെ​റു​ക​യി​ൽ ചും​ബി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട് പ​റ​ഞ്ഞു. "ജ്യേ​ഷ്ഠ​നെ അ​നു​സ​രി​ക്കു​ക​യെ​ന്ന​ത് രാ​ജ​ധ​ർ​മ​മാ​ണ്. നീ ​ജ്യേ​ഷ്ഠ​നെ പി​താ​വെ​ന്നും സീ​ത​യെ മാ​താ​വെ​ന്നും വ​ന​ത്തെ അ​യോ​ധ്യ​യെ​ന്നും ക​രു​തി ജീ​വി​ക്ക​ണം. നി​ന​ക്ക് മം​ഗ​ളം ഭ​വി​ക്ക​ട്ടെ'.

ഇ​ത്ത​രം അ​മ്മ​മാ​ര​ല്ലേ സാ​ക്ഷാ​ൽ ശ​ക്തി​സ്വ​രൂ​പി​ണി​ക​ൾ! ത​ന്‍റെ ദുഃ​ഖ​ത്തേ​ക്കാ​ളു​പ​രി ധ​ർ​മ​നി​ഷ്ഠ​യ്ക്ക് പ്രാ​ധാ​ന്യം ന​ൽ​കി ജീ​വി​ച്ച എ​ത്ര​യോ മാ​താ​ക്ക​ളു​ടെ വീ​ര​ച​രി​ത്രം ഭാ​ര​ത​ത്തി​നു​ണ്ട്. ആ​ത്മാ​ഭി​മാ​നം പ​ണ​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു​വെ​ന്ന ഘ​ട്ട​ത്തി​ൽ അ​വ​ർ ജീ​വ​ത്യാ​ഗം വ​രെ ചെ​യ്യാ​ൻ ത​യ്യാ​റാ​യി. സ്വ​ർ​ഗ​ത്തെ​ക്കാ​ൾ മി​ക​ച്ച​താ​ണ് ജ​നി​ച്ച നാ​ടും സ്വ​ധ​ർ​മ​വും എ​ന്ന് വി​ശ്വ​സി​ച്ച​വ​രാ​ണ​വ​ർ.

വ​ന​യാ​ത്ര​യ്ക്ക് സ​മ​യം വൈ​കു​ന്ന​തി​നാ​ൽ സു​മ​ന്ത്ര​ർ തേ​രു​മാ​യെ​ത്തി. അ​ന്തഃ​പ്പു​ര സ്ത്രീ​ക​ളും പൗ​ര​ജ​ന​ങ്ങ​ളും, അ​യോ​ധ്യ മു​ഴു​വ​നും ത​ന്നെ ക്രൗ​ഞ്ച​പ്പി​ട​ക​ളെ​പ്പോ​ലെ കേ​ണു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കെ, രാ​മ​ല​ക്ഷ്മ​ണ​ന്മാ​രും സീ​താ​ദേ​വി​യും ക​യ​റി​യ തേ​ര് മെ​ല്ലെ ഉ​രു​ണ്ടു​നീ​ങ്ങി...